Καλαβασός

Ο Αρχαιολογικός Χώρος Καλαβασός-Τέντα (γνωστός επίσης και ως ο Οικισμός της Τέντας) βρίσκεται κοντά στο χωριό της Καλαβασού στην επαρχία Λάρνακας. Αυτός ο νεολιθικός οικισμός ανακαλύφθηκε το 1947 από τον Πορφύριο Δίκαιο και ανασκάφηκε από το 1976 μέχρι το 1984.

Ο οικισμός φαίνεται να εγκαταλείφθηκε ειρηνικά για άγνωστους λόγους. Το χωριό είναι περίπου της ίδιας εποχής με το γειτονικό οικισμό της Χοιροκοιτίας, παρόλο που η ακριβής σχέση μεταξύ τους είναι αβέβαιη. Οι κυκλικές κατοικίες του χωριού, κτισμένες από πέτρα και πλινθάρι, είναι συγκεντρωμένες στο ψηλότερο σημείο ενός φυσικού λόφου. Τουλάχιστο για ένα χρονικό διάστημα της ύπαρξής του, ο οικισμός περιβαλλόταν από ένα βασικό πέτρινο τείχος, πιθανότατα με μια πλινθόκτιστη υπερδομή, και μια τάφρο στο φυσικό ασβεστόλιθο έξω από το τείχος.  Οι οροφές των κατοικιών πιθανώς να ήταν ποικιλοτρόπως επίπεδες ή θολωτές, και οι εσωτερικοί πεσσοί σε μερικές από αυτές πιθανότατα να στήριζαν κάποιο ξύλινο πάνω όροφο. Τα περισσότερα κτήρια ήταν μάλλον οικιστικά. Ένα σύνολο κτηρίων στη δυτική πάνω πλευρά του χώρου ίσως να είχε κάποια ιδιαίτερη σημασία. Οι κάτοικοι του χωριού υπολογίζεται ότι δεν ήταν περισσότεροι από 150.

Ακολουθώντας την παράδοση, η ονομασία του χώρου χρονολογείται από το 327 μ.Χ., όταν η Αγία Ελένη διέμενε σε ένα αντίσκηνο (τέντα) στην περιοχή, κατά την επίσκεψή της στην Κύπρο. Φυσικά, η ονομασία ενισχύεται από την κατασκευή που καλύπτει σήμερα τα αρχαία ερείπια και που μοιάζει με αντίσκηνο.