Χοιροκοιτία

Οι πρώτες ανασκαφές στη Χοιροκοιτία έγιναν κατά την περίοδο 1934 – 1946. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1970, ξεκίνησαν οι Γαλλικές ανασκαφές από το Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (C.N.R.S). Ο ίδιος ο αρχαιολογικός χώρος κηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς από την UNESCO το 1998.

Ο αρχαιολογικός αυτός χώρος βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου κοντά σε μια ξηρή κοίτη ποταμού και χρονολογείται από την Προκεραμική Νεολιθική Εποχή της 7^ης π.Χ. χιλιετίας. Στην πορεία εγκαταλείφθηκε και μετά κατοικήθηκε ξανά κατά την 5^η π.Χ. χιλιετία. Οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής ήταν πιθανότατα κάποιοι από τους πρώτους άποικους της Κύπρου. Ο οικισμός περιβαλλόταν από ένα πέτρινο τείχος και αποτελείτο από κυκλικά πλινθόκτιστα σπίτια σε πέτρινα θεμέλια. Ορισμένα σπίτια είχαν τάφους κάτω από το πάτωμα, που υποδηλώνουν κάποια αρχαία λατρεία. Εργαλεία από οψιδιανό και πυριτόλιθο από την Ανατολία, καθώς και χάντρες από τη μέση ανατολή ανακαλύφθηκαν σ’ αυτό το χώρο. Οι γεωργοί που ζούσαν εδώ καλλιεργούσαν σιτάρι και κριθάρι. Δίπλα από τον αρχαιολογικό χώρο, βρίσκονται πέντε πρότυπες κατοικίες, με το κυρίαρχο κυκλικό σχήμα ή το σχήμα που μοιάζει με κυψέλη. Είναι εξοπλισμένες με αντίγραφα των αντικειμένων και των επίπλων και είναι ανοικτές για το κοινό σε καθημερινή βάση. Οι κατοικίες έχουν χαμηλούς τοίχους και πλατφόρμες στο εσωτερικό. Ανακαλύφθηκαν επίσης εστίες, καθώς και ίχνη πάγκων και παραθύρων.

Η κατασκευή των πέντε πρότυπων κατοικιών ήταν μια πρωτοβουλία του Τμήματος Αρχαιοτήτων, με σκοπό της αξιοποίησή τους ως κέντρο επίσκεψης στον αρχαιολογικό χώρο, αντί της κατασκευής ενός σύγχρονου κτηρίου. Η πρωτοβουλία υλοποιήθηκε με τη συνεχή συνεργασία και επιστημονική συνεισφορά των ανασκαφέων του χώρου, από τη Γαλλική αποστολή του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (C.N.R.S).